Lozingsverbod
In 2025 wordt het lozingsverbod op oppervlaktewater voor passagiersschepen met 13 t/m 49 personen ingevoerd. Meer informatie over de specifieke wetgeving is elders op deze site te vinden. De kans dat er op korte termijn een ruime keuze aan goedgekeurde, compacte en betaalbare boordzuiveringsinstallaties zal zijn, is erg klein. Dat betekent dat schepen afhankelijk zullen zijn van een dicht netwerk aan vuilwaterafgiftepunten.

Uit een enquête van de BBZ, gehouden in augustus 2022, blijkt dat de gemiddelde vuilwatertank op een zeilschip 2188 liter groot is en op een motorschip gemiddeld 5829 liter. Het leegpompen hiervan kost op een zeilschip gemiddeld 12 minuten, op een motorschip 17 minuten. De range hierbij is overigens erg breed, variërend van een minuut tot 60 minuten.
Op de vraag welke aanpassingen er nog gedaan moeten worden om aan het lozingsverbod te voldoen, geven veel ondernemers aan de capaciteit van de vuilwatertank te willen uitbreiden om minder vaak te hoeven afpompen. Dit heeft tot gevolg dat de gemiddelde afpomptijd nog langer zal worden.

Dagelijks pompt 79% van de zeilschepen en 78% van de motorschepen de tank leeg. Dit betekent dat er in alle havens waar de schepen overnachten behoefte is aan vuilwaterafgiftepunten. Na inventarisatie onder leden van de BBZ en KBN is er een kaart opgesteld waarop staat aangegeven waar deze moeten komen. Afhankelijk van het aantal ligplaatsen en de gemiddelde afpomptijd zal bepaald moeten worden hoeveel punten er in elke haven moeten komen.

Vuilwater afgifte aan de wal

Aangezien bij veel gemeenten en havens de informatie over het lozingsverbod nog onbekend is, is er in augustus 2023 uit naam van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat een brief naar 105 gemeenten gestuurd met meer informatie en een link naar de kaart. In de brief wordt benadrukt dat de schepen zelf de pomptechniek aan boord hebben en er dus alleen een aansluiting nodig is op het riool. Dure, onderhoud intensieve installaties aan de wal zijn niet nodig. Ook is gepleit voor een uniforme aansluiting, een Camlock50 koppeling om te voorkomen dat elke haven een eigen aansluiting gaat hanteren.

Mondjesmaat komen er reacties terug van enkele gemeenten. Wel is in Harlingen inmiddels een eerste afgiftepunt geïnstalleerd op basis van de wensen van de sector. Er is helaas nog een lange weg te gaan.

Besparende maatregelen en gedrag op kantoor Boat Bike Tours

Gedrag op kantoor
Boat Bike Tours heeft gekeken welke duurzame maatregelen op het kantoor in Amsterdam konden worden genomen. Kantoormedewerkers zijn geïnformeerd over en bewust gemaakt van welke activiteiten energie kosten, om zo duurzamer te kunnen handelen.

Papier
Een voor de hand liggende en dus eerste stap was om te kijken naar het gebruik van papier en of het mogelijk is om geheel papierloos te werken. Daarbij heeft Boat Bike Tours verschillende maatregelen genomen.
Iedere medewerker heeft een Correctbook gekregen in plaats van een papieren notitieboek. Een duurzame keuze, want met een uitwisbaar notitieboek wordt veel papier bespaard.

Besparende maatregelen en gedrag op kantoor Boat Bike Tours

En het mes snijdt aan twee kanten; met de aanschaf van Correctbooks steunt Boat Bike Tours tegelijkertijd een goed doel: 5% van de jaarlijkse omzet wordt door Correctbook besteed aan de verwezenlijking van hun onderwijsprojecten en voorzien zij kinderen in ontwikkelingslanden van hetzelfde uitwisbare schrijfmateriaal voor elk verkocht Correctbook. Tot nu toe zijn 652.321 kinderen in ontwikkelingsgebieden geholpen met een uitwisbaar Correctbook schrijfset (Bron: Correctbook).

Boat Bike Tours koopt papier in via de Ecogroothandel. Waar voorheen gebruik werd gemaakt van 80 grams gebleekt papier, is nu gekozen voor 75 grams ongebleekt papier. Er komt bij de productie van dit FSC-gecertificeerde papier geen chloorgas aan te pas en er wordt minder hout, water en energie gebruikt dan bij standaard 80 grams papier.

Andere maatregelen
Naast het besparen van papier en het bewust maken van papiergebruik, heeft Boat Bike Tours op kantoor nog een aantal maatregelen genomen:

  • Op alle kranen in het pand zijn waterbespaarders geplaatst.
  • Alle medewerkers maken gebruik van een laptop.
  • Bij alle printers staat een bak voor ‘misprintjes’ – een verkeerd geprint document wordt in de bak gedaan en weer als kladpapier worden gebruikt.
  • Declaraties worden online ingediend.
  • Sinds 2019 worden geen magazines / brochures meer gedrukt en worden klanten geïnformeerd via de website.
  • Een aantal afdelingen print nog contracten – hiervoor wordt naar alternatieven gekeken.
  • Er wordt gekeken naar een online ondertekening programma, zodat het printen uitsluitend voor het zetten van een handtekening niet meer nodig is.
  • Reductie van inkt en energiebesparing. Voor het geval er dan toch geprint moet worden, wat in sommige gevallen onvermijdelijk blijkt, heeft Boat Bike Tours een softwareprogramma geïnstalleerd waarmee 50% inkt kan worden bespaard.
  • Alle verlichting is voorzien van ledlampen.Dat levert een besparing op van 4.240 kWh per jaar.
  • De afgenomen energie is weliswaar groen, maar omdat het pand slecht is geïsoleerd, gaat nog veel energie verloren. De verhuurder bij wie het pand wordt gehuurd, ziet voorlopig nog niets in een plan om het pand beter te isoleren.

Gedrag
Veel energie kan worden bespaard door verandering van gedrag. Om medewerkers bewust te maken, wordt iedereen geïnformeerd en worden deze gedragsregels in acht genomen:

  • Airco aan? Dan de deuren dicht en de verwarming uit.
  • Als je afsluit en je werkplek verlaat, controleer of alles uit staat.
  • Haal opladers na gebruik uit het stopcontact – ook als er geen apparaat meer aangesloten is aan de oplader, kost een oplader energie.
  • Wie als laatste het pand verlaat (vooral voor het weekend) maakt een ronde door het pand, doet in ieder geval alle lichten uit, airco’s uit en verwarmingen laag.

Gedrag online
Bovenstaande maatregelen liggen redelijk voor de hand, maar waar veel mensen zich minder bewust van zijn, is dat alle online activiteiten veel energie kosten.

Besparende maatregelen en gedrag op kantoor Boat Bike Tours

Denk daarbij aan het lezen en versturen van e-mails, zoekopdrachten op internet en op social media zoals Facebook, WhatsApp, LinkedIn en Instagram. En het gebruik van streamingsdiensten zoals Netflix, of online opslaglocaties zoals Dropbox, Cloudinary, Google Photos e.d. kosten veel energie, waar men zich vaak niet van bewust is.

Alle ongelezen e-mails en niet bekeken foto’s worden opgeslagen op servers. Een jaar lang twintig e-mails per dag versturen, staat gelijk aan 1.000 kilometer rijden met de auto. Wereldwijd worden zo’n 250 biljoen mailtjes verstuurd. Dat is 1.000 miljoen ton CO2, wat bijna net zoveel is als wat het hele land Japan jaarlijks uitstoot, aldus XS4ALL (gegevens 2019). De voetafdruk van e-mailen komt van de apparaten waarop de mails verstuurd en gelezen worden, de netwerken die de gegevens verzenden en de datacentra.
Een voorbeeld: het datacentrum dat Facebook had willen bouwen in Zeewolde, zou 166 hectare groot worden, wat gelijk staat aan 245 voetbalvelden. Om dit datacentrum van stroom te voorzien, zou een windmolenpark van 115 windmolens nodig zijn geweest, óf 14 km2 aan zonnepanelen. Met het stroomverbruik van dit datacentrum zouden ook 460.000 huishoudens van stroom kunnen worden voorzien. Nederland telt 200 datacentra, die samen verantwoordelijk zijn voor 3% van het elektriciteitsverbruik in ons land.

Door medewerkers bewust te maken van bovenstaande, kan worden toegewerkt naar gedragsveranderingen en kan met relatief weinig inspanning veel energie worden bespaard.

  • Ga bewust om met e-mail – is het nodig om iedereen op te nemen in de CC? Kun je dat mailtje om te bedanken ook achterwege laten?
  • Wis regelmatig e-mails die je niet meer nodig hebt en maak ook de prullenbak leeg.
  • Schrijf je uit voor nieuwsbrieven die je niet leest.
  • Typ het adres van een website rechtstreeks in als je het kent, in plaats van een zoekmachine te gebruiken.
  • Raadpleeg minder pagina’s door preciezere zoekwoorden te gebruiken.
  • Bewaar sites die je regelmatig bezoekt in je lijst met favorieten.
  • Maak bestanden bereikbaar door links te gebruiken in plaats van (grote) bestanden te versturen.
  • Een jaar lang 20 mails per dag versturen staat gelijk aan 1.000 kilometer rijden met de auto.

Heb je meer tips, opmerkingen of suggesties, plaats dan je commentaar onderaan dit artikel.

Boordzuiveringsinstallaties

Goedkeuring
De boordzuiveringsinstallaties (BZI’s) die toegestaan zijn op passagiersschepen moeten zijn goedgekeurd door CESNI (Europees Comité voor de opstelling van standaarden voor de binnenvaart – onderaan dit artikel staat een link naar de lijst met goedgekeurde BZI’s)

Het probleem is echter dat deze installaties niet geschikt zijn voor het zuiveren van de hoeveelheden vuilwater die binnen onze branche geproduceerd worden, grofweg 2000 tot 3000 liter per dag. De huidige goedgekeurde BZI’s zijn ofwel te groot (enkele kubieke meter) en te prijzig (meer dan € 100.000) of juist te klein (geschikt voor max. 1500 l/d). BZI’s op zeilschepen vormen nog een extra uitdaging, de fabrikanten geven aan dat de installaties falen bij heftige schommelingen of als er gevaren wordt onder een hellinghoek.

Omdat de potentiële markt klein is, zijn de producenten niet erg gemotiveerd om te investeren in de ontwikkeling van minder volumineuze (en goedkopere) installaties.
Helaas zijn de compactere goed functionerende, door de International Maritime Organization (IMO) goedgekeurde BZI’s voor zeeschepen, niet toegestaan op de binnenwateren. De eisen die aan het gezuiverde water op binnenwateren worden gesteld, zijn strenger dan op zee.

De recreatievaart mag al vanaf 2009 niet meer lozen op het oppervlaktewater (hier gaat het alleen om zwart water). Vanaf 2026 gaat er strenger gehandhaafd worden. Vuilwatertanks en toiletten worden verzegeld en controlerende instanties moeten aan boord toegelaten worden. Dit betekent dat er meer spelers in de markt komen die zich bezig houden met de ontwikkeling van kleinere BZI’s. Alhoewel de eisen voor het gezuiverde water in de recreatievaart ook weer anders zijn, liggen hier wellicht kansen voor onze sector.

Het kennisproject ‘Zuiver van Boord’ heeft in januari 2023 een subsidie gekregen van het Waddenfonds. Het doel van dit kennisproject is om een betaalbaar, compact en schaalbaar zuiveringssysteem te ontwikkelen en tegelijkertijd bewustwording te creëren over de impact van lozingen op de waterkwaliteit. Het zuiveringssysteem wordt in 2023 en 2024 in de praktijk getest op drie schepen: twee werkschepen en een zeilcharter.

Boordzuiveringsinstallaties

Op deze lijst zijn de BZI’s opgenomen die zijn goedgekeurd door CESNI.
Samenstelling menu's

Impact
Ons voedselsysteem heeft een grote impact op ons milieu, onze leefomgeving en onze gezondheid. Wist je dat het voedselproductie verantwoordelijk is voor ruim 20% van de wereldwijde CO2 uitstoot? Ook beslaat de productie van ons voedsel ongeveer 40% van al het land op aarde – voor zover niet bedekt met ijs of woestijn – en gebruikt het 70% van al het irrigatiewater. En dan te bedenken dat een toenemend aantal mensen in de wereld lijdt aan overgewicht en daaraan gerelateerde metabole ziekten, zoals diabetes type 2, en dat (verborgen) honger nog steeds op grote schaal voorkomt.

Boat Bike Tours
Boat Bike Tours biedt volledig verzorgde reizen, inclusief maaltijden. Uit onderzoek blijkt dat een kwart van de CO2 voetafdruk van de Boat Bike Tours reizen bestaat uit eten en drinken. Sea Going Green, het adviesbureau dat jaarlijks de CO2 uitstoot van Boat Bike Tours berekent, heeft meerdere menu’s van schepen doorgerekend.
Uit de doorrekeningen kwam naar voren dat de gemiddelde uitstoot van eten en drinken per gast per week 50 kilo CO2 bedraagt. Boat Bike Tours streeft naar een CO2 reductie van 15% op de menu’s aan boord. De uitstoot zou dan  maximaal 42 kilo CO2  zijn per gast per week.

Het kan anders
Door andere keuzes te maken met betrekking tot menu’s aan boord kan de CO2 uitstoot verminderd worden. Dit kan op drie manieren:

  1. Stel een duurzaam menu samen
    Door de verhouding dierlijk ten opzichte van plantaardig aan te passen verminder je snel CO2.
  2. Koop verantwoord in
    Inkoop bij lokale partijen zorgt voor minder transport en stimuleert de economie. Kijk hierbij niet alleen naar herkomst (kilometers), maar naar hele keten: seizoenen, manier van telen, keurmerken en impact op het milieu. Met lokaal wordt bedoeld: slechts één schakel tussen teler/kweker en gebruiker.
  3. Verspil minder voedsel
    Door maaltijden optimaal te portioneren voor de gast en het efficiënt gebruiken van (hele) ingrediënten in menu’s, kan makkelijk verspilling worden tegengegaan en een positieve impact op het klimaat worden gecreëerd. Het dagelijks registreren van voedsel dat weggegooid wordt, geeft inzicht in verspilling.

Om de CO2 reductie te realiseren die zij nastreeft, hanteert Boat Bike Tours de volgende ‘catering richtlijn’:
– Minimaal een keer per week vegetarisch
– Minimaal een keer per week vis of vlees, lokaal ingekocht
– Maximaal drie keer per week vlees dat het klimaat zwaar belast, zoals lams- en rundvlees.

Gasten van Boat Bike Tours worden voorafgaand aan hun reis via de reisinformatie geïnformeerd over bovenstaande keuzes. Voor seizoen 2024 is er bewust voor gekozen om hierbij het woord vegetarisch niet te noemen.

Meten is weten
Sinds 2019 wordt jaarlijks de totale CO2 footprint van Boat Bike Tours gemeten.

Naast het verbruik op kantoor vraagt Boat Bike Tours alle rederijen gegevens aan te leveren. Deze gegevens worden door Sea Going Green verwerkt en omgezet naar een COfootprint per schip, per reis en per gast.
Ook over het seizoen 2023 vraagt Boat Bike Tours de rederijen om deze gegevens aan te leveren, zodat Sea Going Green opnieuw een rapport kan produceren dat inzicht geeft in de CO2 footprint 2023.
Voor toekomstige metingen zoekt BBT naar een meer objectief meetsysteem van brandstof- en stroomverbruik.

Meting footprint

Rapportage 2023

Aan alle rederijen is gevraagd de volgende gegevens aan te leveren over de voor Boat Bike Tours gevaren weken (inclusief charters):

Diesel / Elektra / Water

  • Het totaalverbruik van diesel voor seizoen 2023
  • Het verbruik van walstroom (via walstroomfacturen kun je verbruik zien, maak anders een schatting als er geen verbruik op de factuur staat)
  • Het totaal verbruik van drinkwater (vaak moeilijk aan te geven, maak anders een schatting van het aantal m3 per reis x aantal weken)

Menu
Voor een aantal schepen zijn de menu’s in 2021 en 2022 doorgerekend door Sea Going Green om inzicht te krijgen in hoe groot het aandeel voedsel van de totale CO2 uitstoot is. In onderstaande afbeelding zie je een weergave van het aantal kilo CO2 per persoon per dag. Dit laat zien dat de samenstelling van een menu veel verschil kan maken met betrekking tot de CO2 uitstoot.

Meting footprint

 

Plastic, voedsel, duurzame toepassingen
In het jaarrapport wordt ook aandacht besteed aan de gebruikte materialen, zoals plastic en duurzame toepassingen, zie hieronder.

Meting footprint

Sea Going Green
Sea Going Green is een adviesbureau voor duurzaam toerisme en berekent sinds 2019 de jaarlijkse CO2 uitstoot van Boat Bike Tours. Ook denken ze mee met de duurzaamheidsstrategie en kunnen ze contact leggen met interessante partijen die ook actief zijn met duurzaamheid.Om een idee te geven:

  • In 2021 bedroeg de totale uitstoot van Boat Bike Tours 1,828 ton KwH
  • In 2022 bedroeg de totale uitstoot van Boat Bike Tours 5,057 ton KwH

Voor toekomstige metingen zoekt Boat Bike Tours naar een meer objectief meetsysteem van brandstof- en stroomverbruik; zie hiervoor het artikel elders op dit platform.

De rapportages van Sea Going Green van voorgaande jaren kunnen worden ingezien via onderstaande links:
Rapportage seizoen 2019
Rapportage seizoen 2020
Rapportage seizoen 2021
Rapportage seizoen 2022

Een bekende vorm van warmte terugwinning is het plaatsen van een warmtewisselaar tussen de generator en boiler. Veel charterschepen gebruiken het warme koelwater al jaren op deze manier. Vandaag de dag zijn er ook z.g. warmteterugwininstallaties op de markt. Rederij Doeksen installeerde op haar nieuwe schepen de zg. ORCAN ePack.

Lees hier verder op de website van Rederij Doeksen.

Vaarroutes aanpassen

Kan het korter?
Boat Bike Tours kijkt ook kritisch naar bestaande vaarroutes. Soms wordt er lang en ver gevaren. Is dat echt altijd nodig? Kunnen reizen – zonder afbreuk te doen aan de beleving van de gast – hier en daar ingekort worden om zo de CO2 voetafdruk te verkleinen?

In 2024 gaat Boat Bike Tours als proef de drielandenreis op de Moezel op sommige datums aanpassen. De schepen varen dan niet meer helemaal door naar Metz in Frankrijk, maar blijven in Schengen. Dat zal leiden tot een aanzienlijke besparing van brandstof. Gasten worden per bus naar Metz vervoerd en verblijven een extra nacht in een hotel, zodat Metz toch onderdeel blijft van de reis.

In 2025 zal Boat Bike Tours een aantal andere reizen onder de loep nemen. En bij het ontwikkelen van nieuwe programma’s is de CO2 voetafdruk een belangrijke overweging.

Diverse scheepseigenaren investeert al een aantal jaren in zonnepanelen, waarmee ze een deel van de benodigde energie zelf opwekken. In de motorpassagiersvaart zijn de Fleur, de Lena Maria en de Flora goede voorbeelden.

Fleur
Evert Jan Muurling en Steffie Kranz kochten in 2018 samen de Fleur, waarmee zij in de zomermaanden op de rivieren en kanalen van Frankrijk varen. In augustus 2022 is een nieuwe installatie geplaatst op de Fleur, omdat Evert Jan en Steffie op een verantwoorde manier wilden vergroenen.

Zonnepanelen lonen op de Fleur

Na een periode van goed nadenken en kijken waar het verbruik vooral zit, werd bewust gekozen voor de installatie van 27 zonnepanelen plus 8 accu’s. “Het levert weinig op om zomaar een schone motor te plaatsen als je weinig uren vaart.” Na onderzoek bleek dat het verbruik bij de Fleur vooral in koken, vaatwassen en de verwarming en koeling van de accommodatie zit, daar is dus de winst te behalen. Als het aggregaat minder vaak aan hoeft, is er ook een voordeel voor de gasten: meer comfort door minder geluid.

Hoe het op de Fleur in zijn werk is gegaan en wat de ervaringen van Evert Jan en Steffie zijn, is te lezen in een artikel in De Binnenvaartkrant, wat op 9 juni 2023 verscheen.

Walstroomvoorzieningen in havens

BBZ en Boat Bike Tours zijn samen bezig een inventarisatie te maken van walstroomvoorzieningen in de havens waar de chartervaart gebruik van maakt. Als deze inventarisatie compleet is, zullen we met de havens waar de walstroomvoorzieningen onvoldoende zijn contact zoeken.

Oproep
Voor de juiste informatie zijn we in hoge mate afhankelijk van input van schippers. Laat het ons weten als er op het gebied van walstroomvoorzieningen problemen zijn. Dat kan via onderstaande Member discussion, of door een mail te sturen naar een van de beheerders van dit platform (zie Hoe werkt dit platform).

Het Walstroomcollectief
Voor de inventarisatie van de walstroomvoorzieningen in de havens wordt ook samengewerkt met ‘Het Walstroomcollectief’. Sinds 2020 bundelen havens, provincies, vaarwegbeheerders en gemeenten hun krachten om walstroom en daarmee duurzame logistiek over water te bevorderen. Zij doen dit onder de noemer ‘Het Walstroomcollectief’ en hebben als ultiem doel om binnen afzienbare tijd de juiste walstroomfaciliteiten op de juiste plaats te ontwikkelen.

De deelnemers hebben scherp voor ogen dat havenontwikkeling op een duurzame manier gedaan moet worden. Ook zien zij dat collectief ontwikkelen – écht in samenspraak met elkaar – substantiële voordelen heeft. Port Solutions Rotterdam (PSR) is regisseur van het collectief.

Het Walstroomcollectief ziet de urgentie van de duurzame ontwikkelingen en zet gezamenlijk de volgende stap voor de juiste walstroominfrastructuur op de juiste locatie. Bij opdrachtgevers van het Walstroomcollectief is behoefte aan richtlijnen, structuur en uitgangspunten die met elkaar worden ontwikkeld, zodat uniformiteit en standaardisatie ontstaat.

Bron van deze informatie is de website van PSR, kijk voor meer informatie op PSR | Walstroom (portsolutionsrotterdam.nl).

Walstroomvoorzieningen in havens

Wegwerpplastic
Aan boord van de schepen van Boat Bike Tours wordt al veel gedaan om het gebruik van wegwerpplastic voor het hotelgedeelte te verminderen. Een aantal voorbeelden:

  • Mini zeepjes in badkamers vervangen door zeepdispensers
  • Plastic drinkbekers bij wastafel vervangen door afwasbare bekers
  • Lunchzakjes vervangen door broodtrommels
  • Beleg in kleine schaaltjes op tafels in plaats van mini verpakkingen
  • Kiezen voor theezakjes zonder nietjes en plastic verpakking

Heb jij meer ideeën om plastic verbruik te verminderen? Of heb je goede ervaringen met bijv. broodtrommels in plaats van lunchzakken of weet je de ultieme oplossing voor een afvalvrij ontbijtbuffet? Deel ze met ons, zodat we van elkaar kunnen leren.

 

Greenway