Fieke vertelt over haar ervaringen met het installeren van een Durocan warmtepomp op haar Noordzeebotter. “Het was een spannende proef, maar ik ben best tevreden over het energieverbruik, hoe stil hij is en de hoeveelheid warmte die de warmtepomp produceert”, aldus Fieke. Het gebruik van een hoge temperatuur warmtepomp is een goed duurzaam alternatief voor het verwarmen van ruimtes die niet zo goed geïsoleerd zijn. De warmtepomp neemt weinig ruimte in en is goed te combineren met een gasolie cv.

Wat doet een warmtepomp precies?
Een warmtepomp is volgens Fieke eigenlijk een omgekeerde koelkast, hiermee kan je je woning verwarmen net als een cv. Een warmtepomp is een duurzamer alternatief omdat er geen brandstoffen worden verbrand voor het verwarmen van het schip. De warmtepomp haalt haar energie uit stroom, deze wordt steeds duurzamer opgewekt. De warmtepomp van Durocan is in het bijzonder milieuvriendelijk omdat zij als koudemiddel CO2 gebruikt. De meest gebruikte Koudemiddelen hebben een gwp (mate waarin het bijdraagt aan de opwarming van de aarde) van 300 tot 400. CO2 is de maatgever voor dit global warming potential, en heeft dus een gwp van slechts 1. De warmtepomp functioneert bij Fieke aan boord goed tot -5/-6 graden. Bij lagere temperaturen kan worden overgesprongen naar de gasolie cv.

De voor- en nadelen van een warmtepomp
De pomp neemt alleen buiten ruimte in beslag (unit ter grootte van een airco) en is daarom geschikt voor op kleinere schepen, zoals die van Fieke. De pompen zijn ook in serie te zetten, voor grotere schepen. De pomp is aan te sluiten op een cv-systeem en er is geen externe pomp nodig. Een aandachtspuntje is dat het gebruiken van de warmtepomp stroom kost. Deze pomp verbruikt max 10 Ampère. De standaardtemperatuur bij Fieke is ongeveer 19 graden, bij een temperatuur van 23 graden loopt de stroomrekening flink op. Daarnaast duurt het langer om een ruimte op te warmen met deze warmtepomp, omdat het vermogen kleiner is dan de meeste gasoliecv’s. Met de warmtepomp duurt het opwarmen van de woning, bijvoorbeeld ’s ochtends, echt langer dan met de gasolie cv.

Subsidie en kosten
Helaas is per januari 2024 de ISDE subsidie voor alle hoog temperatuur warmtepompen vervallen, omdat zij per definitie geen energielabel A krijgen. Dit terwijl in de komende jaren de meeste koudemiddelen uitgefaseerd worden vanwege het hoge gwp, en men juist naar koudemiddelen als CO2 toe wil. Durocan en leveranciers zijn in overleg met de overheid om dit terug te draaien.

Voor de scheepvaart zijn laagtemperatuur warmtepompen namelijk geen optie omdat de isolatiegraad vrijwel nooit hoog genoeg is, behalve na zeer grondige verbouwing. De kosten voor de meest eenvoudige installatie van deze warmtepomp zonder subsidie komen op ongeveer €7.500,-. (Als de huidige installatie dus niet veranderd hoeft te worden, bijv. met extra radiatoren.)

Zelf een warmtepomp installeren?
Fieke helpt je graag! De monteur van Durocan is niet gespecialiseerd in boten. Fieke heeft zich verdiept in het adviseren voor boten en is nu de schakel tussen Durocan en schippers. Mocht je interesse hebben in het installeren van een warmtepomp. Neem dan contact op met Fieke via debaatscheepsreparatie.nl

De BBZ heeft een ‘menukaart’ voor de duurzame chartervloot laten ontwikkelen. Analoog aan de menukaart voor duurzame woonboten.
Daarbij is rekening gehouden met het feit dat er niet slechts één oplossing is voor verduurzaming voor de gehele vloot. Elk schip is uniek, elke schipper ook, de financiële positie van ondernemers verschilt, net als het vaargedrag en de wensen van de klantenkring. Dit betekent dat elke ondernemer een eigen plan moet maken.
In een restaurant stel je zelf je menu samen door te kiezen uit een aantal gerechten. Deze duurzame menukaart werkt hetzelfde: je kiest uit een pakket aan duurzame en energiebesparende maatregelen verspreid over een aantal gangen.
De gangen bestaan uit:

  • aperitieven, energiebesparingsmaatregelen die makkelijk te nemen zijn en relatief weinig kosten,
  • voorgerechten, passieve maatregelen waardoor de vraag naar warmte en koeling vermindert,
  • warme gerechten, installatietechnische maatregelen waarmee de vraag naar warm tapwater, verwarming en koeling op duurzame wijze ingevuld worden
  • lopend buffet, maatregelen om de voortstuwing te verduurzamen,
  • dessert, maatregelen om zelf duurzame energie op te wekken,
  • bijgerechten, optionele maatregelen die nodig kunnen zijn om de hoofdmaatregel volledig tot zijn recht te laten komen.

In het menu wordt ook uitgelegd welke stappen er genomen moeten worden:

  • Bepaal eerst welke ambitie (einddoel) je nastreeft en wanneer je die ambitie volledig wilt hebben gerealiseerd.
  • Breng de energiestromen in kaart, zoveel mogelijk uitgesplitst naar bron en gebruiker.
  • Begin met het nemen van eenvoudige besparingsmaatregelen (de aperitieven)
  • Herijk de ambitie met de inzichten vanuit de metingen en ervaring met het aperitief. (Optioneel)
  • Bepaal welke combinatie van maatregelen uit de verschillende gangen, gezamenlijk tot een pakket leiden die de ambitie waar maakt.
  • Plan de verschillende maatregelen door de tijd heen. Wanneer gaat het schip naar de werf bijvoorbeeld. Welke maatregelen zijn dan handig om te nemen?

Uiteraard hoef je het pakket maatregelen niet in een keer te nemen. Je kan met maatregel voor maatregel aan de slag gaan en stapsgewijs naar de ambitie toewerken, zelfs over een langere periode van bijvoorbeeld 30 jaar.

Het menu vind je hier 

Het duurzame woonbotenmenu

Menukaart
De Woonboten Coalitie Amsterdam heeft in samenwerking met de gemeente een ‘menukaart’ laten ontwikkelen waarin een pakket aan energie(besparende) maatregelen beschreven staat voor op woonschepen en arken. Elke maatregel wordt gepresenteerd als een gerecht op een menukaart. Door meerdere gerechten te kiezen kan iedereen, afhankelijk van zijn of haar eigen situatie, een eigen menu samenstellen. Van alle maatregelen/gerechten staan de voor- en nadelen genoemd, een prijsindicatie, de varianten, eventuele subsidies en mogelijke combinaties met andere maatregelen.

Een groot deel van de genoemde gerechten in het menu is ook toepasbaar op passagiersschepen. Aan de hand van een aantal richtinggevende vragen over de startpositie en de gewenste einddoelen ontstaat inzicht in de mogelijke maatregelen en de volgorde waarin deze genomen moeten worden.
De BBZ heeft subsidie aangevraagd en gekregen om een menukaart voor de chartervaart te ontwikkelen. Het bedrijf EnergyGO is daarmee intussen druk aan de gang. Mogelijk is het menu in het voorjaar van 2024 beschikbaar.

Voor meer informatie over de menukaart voor woonschepen, kun je terecht op deze website.

Een bekende vorm van warmte terugwinning is het plaatsen van een warmtewisselaar tussen de generator en boiler. Veel charterschepen gebruiken het warme koelwater al jaren op deze manier. Vandaag de dag zijn er ook z.g. warmteterugwininstallaties op de markt. Rederij Doeksen installeerde op haar nieuwe schepen de zg. ORCAN ePack.

Lees hier verder op de website van Rederij Doeksen.

Vaarroutes aanpassen

Kan het korter?
Boat Bike Tours kijkt ook kritisch naar bestaande vaarroutes. Soms wordt er lang en ver gevaren. Is dat echt altijd nodig? Kunnen reizen – zonder afbreuk te doen aan de beleving van de gast – hier en daar ingekort worden om zo de CO2 voetafdruk te verkleinen?

In 2024 gaat Boat Bike Tours als proef de drielandenreis op de Moezel op sommige datums aanpassen. De schepen varen dan niet meer helemaal door naar Metz in Frankrijk, maar blijven in Schengen. Dat zal leiden tot een aanzienlijke besparing van brandstof. Gasten worden per bus naar Metz vervoerd en verblijven een extra nacht in een hotel, zodat Metz toch onderdeel blijft van de reis.

In 2025 zal Boat Bike Tours een aantal andere reizen onder de loep nemen. En bij het ontwikkelen van nieuwe programma’s is de CO2 voetafdruk een belangrijke overweging.

VoortVarend Besparen
Efficiënt en bewust vaargedrag
Het programma VoortVarend Besparen wat via het Expertise- en InnovatieCentrum Binnenvaart (EICB) kan worden gevolgd, stimuleert binnenvaartschippers en rederijen tot efficiënt vaargedrag. Bewust vaargedrag is goed voor het milieu en levert kostenbesparingen op. Speciaal voor de binnenvaartondernemer heeft EICB de e-learning cursus VoortVarend Besparen ontwikkeld. Met deze online nascholingsmodule kunnen schippers hun kennis over zuinig varen op peil houden en maakt EICB kennis over zuinig varen op laagdrempelige wijze beschikbaar.

Over EICB
Het Expertise- en InnovatieCentrum Binnenvaart (EICB) vormt het middelpunt van innovatie in de sector. Vanuit deze positie zetten zij zich dagelijks in om transport per binnenvaart slimmer en duurzamer te maken.

Deel je ervaring
Laat andere leden van de platform weten als je ervaring hebt met deze cursus. Deel bijvoorbeeld wat het je heeft opgeleverd. Kostte het veel tijd of was het vrij makkelijk?

Heb je zelf interesse om deze cursus te volgen, volg dan de link onderaan dit artikel. De eenmalige deelnamekosten bedragen 125 euro (exclusief BTW). Daarvoor ontvangt de deelnemer een inlogcode per e-mail voor de cursus. Na afloop ontvangt de cursist een persoonsgebonden certificaat, dat punten oplevert voor de Green Award.

Meer informatie en aanmelding via deze link.

Greenway